ثبت طرح صنعتی، راهنمای دقیق به همراه شرایط و مزایای آن در سال 1403

در این مقاله تخصصی به مواردی چون طراحی و ثبت طرح صنعتی و شرایط و مدارک مورد نیاز برای ثبت انواع طرح های صنعتی خواهیم پرداخت.

با مطالعه این متن در کم ترین زمان به اهداف خود رسیده و دیگر نیازی به مطالعه دیگر متن های حقوقی در راستای ثبت طرح صنعتی نمی باشد. با ما در ادامه همراه باشید.

راهنمای ثبت طرح صنعتی

در دنیای کنونی مواردی هم چون طراحی و حق مالکیت طرح صنعتی از موارد مهم تلقی می شود و دارای اهمیت به سزایی بین تجار و بازرگانان می باشد.

عدم توجه به طرح صنعتی و ثبت آن باعث ایجاد مشکلات و نیز ضررهای مالی بسیار برای طراح و دارنده ان خواهد شد و باعث لطمه و یا نابودی یک فعالیت صنعتی خواهد شد.

از سویی در این راستا به جهت صحیح و بر مبنای قوانین انجام دادن امور باید از افراد مجرب در زمینه ارائه خدمات استفاده کرد. توجه به این موضوع که هرچقدر در راه ثبت طرح صنعتی از افراد شایسته استفاده شود زودتر و با اطمینان بیشتر به نتیجه خواهید رسید.

با طراحی خاص یک محصول و ارائه آن به بازار هدف و استقلال مصرف کنندگان از آن باعث مطرح شدن در بین رقبا خواهید شد و از این راه دست سودجویان را از محصول طراحی شده ساقط خواهید کرد و از مزایای قوانین حمایتی دولتی نیز بهره می برید.

طرح صنعتی یعنی :

طرح صنعتی در واقع یک محصولی است که از قبل تولید شده است و شما آن را دست خود تغییرات می کنید این تغییرات می تواند ظاهری باشد و یا فنی و در صورتی که این تغییرات به صورتی باشد که به طور کامل ماهیت طرح تغییر کند. اگر شما یک طرح را تغییر دهید بدون آن که شکل فیزیکی آن تغییر پیدا کند در واقع این طرح شامل پشتیبانی فیزیکی نمی باشد.

آیا می دانید زمانی که شما طرح بسته بندی محصول و یا فراورده های خود را تغییر و تحول می دهید باید ایت تغییرات را به ثبت برسانید در غیر این صورت ممکن است شخص دیگری از شما پیشی گرفته و طرح بسته بندی شما را به نام خودش و با نام طرح صنعتی به ثبت می رساند و دیگر شما نمی توانید هیچ گونه ادعای داشته باشید.

منظور از طرح صنعتی طیف گسترده ای از انواع محصولات کاربردی از جمله لوازم برقی و اداری و یا قطعات خودرو و اقلام لوکس می باشد. زمینه طراحی طرح صنعتی دارای موارد بسیاری می شود که می توان در آن حیطه برای ارائه طرحی نوپا و جدید اقدام شود.

مشاوره ثبت طرح صنعتی

ثبت طرح صنعتی در کم ترین زمان تخصص یک مشاوره حقوقی و ثبتی است که می توانید با اتکا به تجارب آن در این مسیر گام بردارید. از این رو موسسه حقوقی ایلیا بهترین و فوق العاده ترین روش را به صورت مشاوره رایگان در اختیارتان قرار خواهد داد تا راهنمای صفر تا صد شما در این زمینه باشد.

نمونه طرح صنعتی

طرح صنعتی در زمینه کاری مختلف قابل ثبت می باشد. نمونه طرح های صنعتی گواه از تأکید محتوای طرح صنعتی بر ظاهر کالا ها و بحث زیبا شناختی کالا دارد.

تصاویر از طرح صنعتی باید از  وجه آن باشد (نماهای بالا، پایین، چپ، راست و گوشه ها) و تصویر از نمای سه بعدی از راست و چپ.

چرا از طرح های صنعتی باید حمایت شود

با ثبت طرح صنعتی قیمت و بهای یک فرآورده را بالا می برید. طرح صنعتی منجر می گردد که یک فرآورده برای مصرف کنندگان دارای جاذبه باشد و امکان دارد حتی همین یکتایی اش علت فروش قرار بگیرد. در نتیجه بدست آوردن پشتیبانی از طرح صنعتی چشم انداز اصلی کسب و کار نزد هر طراح یا تولید کننده می باشد.

 امتیازات ثبت طرح صنعتی

ثبت طرح صنعتی اعطای حق منحصربفرد است به دارنده طرح صنعتی جهت جلوگیری و ممانعت از کپی غیر مجاز و تقلید توسط اشخاص ثالث. ثبت طرح صنعتی عملکردی ست صادقانه در حیطه ی تجارت و رقابت متعادل، مضاف بر اینکه به سهم خود تولید گستره وسیعی از فرآورده ها که از منظر زیبائی شناختی دارای جاذبه هستند را ارتقا خواهد داد.

ثبت طرح صنعتی با ارزش سبب برگشت مطلوب سرمایه گذاری می گردد. زیرا دارنده طرح باعنایت به این موضوع از منحصربه فرد بودن فرآورده خود اطمینان حاصل می کند، در بالابردن کیفیت آن دقت نموده و این موضوع باعث شناخت فرآورده و کسب اعتماد و اطمینان بازار و مشتریان می شود و بنابراین درآمد بیشتری را موجب می شود.

طرح صنعتی دارائی تجاری محسوب می شود که قادر است بها و وجهه یک شرکت و محصولات آن را ارتقا دهد، به میزانی که موفقیت و ارائه یک طرح زیادتر باشد بهای آن برای شرکت زیادتر خواهد بود.

دارنده طرح صنعتی ثبت شده قادر است با اعطای مجوز بهره مندی از یک طرح به دیگری برای مدت زمان معین از امتیازات لازم برخوردار شود.

به بیانی دیگر طراح با نگاه تجاری قادر است به روش مستقیم یا غیر مستقیم به بازار تولید و تنوع محصولات یاری رساند. ثبت طرح صنعتی این فرصت را در اختیار شرکتها قرار می دهد که اندازه موفقیت فرآورده هایشان را در بازار مورد سنجش قرار داده و با حصول اطمینان از برگشت سرمایه و منحصربفرد بودن آن نسبت به تولید و عرضه عمل نمایند.

مزایای ثبت طرح صنعتی

• طرح یا مدل به اشکال خاصی از محصولات تولید شده صنعتی که به صورت جذاب و زیبا به جامعه عرضه می شود اشاره دارد.
• طرح  صنعتی باعث  ایجاد تمایز بین محصولات از یکدیگر می شود.
• طرح ارائه شده سبب ایجاد کشش و نیز ترغیب مشتریان آن خواهد شد و برویژگی های بازاریابی آن خواهد افزود.
• طرح باعث می شود که کار انتخاب محصول و تصمیم گیری در خرید کالا را برای مصرف کنندگان آسان تر کند.
•  از گمراهی و دچار اشتباه شدن مصرف کنندگان تا حدودی جلوگیری خواهد کرد.
•   باعث می شود که تولید کنندگان برای ارائه و عرضه محصولات صنعتی با یک دیگر رقابت سالم تری داشته باشند.
• باعث میشود مصرف کنندگان کالا و محصولات مورد حمایت  قانونی قرار گیرند و از زیان از طریق خرید محصولات تقلبی در این مورد در آسودگی باشند
• طرح صنعتی باعث توسعه اقتصادی در سطح کشوری و نیز بین المللی می شود

حقوق ناشی از ثبت طرح صنعتی

• حق استفاده از طرح های صنعتی که در کشور ایران به ثبت می رسند بوسیله افراد با شرط اینکه مالک موافق با ارائه آن باشد امکان می پذیرد .
• حق استفاده از طرح صنعتی که شامل فروش و عرضه می باشد به دارنده طرح تعلق می گیرد.
• دارنده طرح صنعتی در صورت استفاده دیگر افراد از طرح ثبت شده خود می تواند از وی شکایت کرده و با استناد به قوانین مندرج از حق خود در این خصوص دفاع کند و از سو استفاده افراد از طرح خود جلوگیری کند.

در کل با ثبت طرح صنعتی باعث جلوگیری از کپی طرح اشخاص شده و بدین ترتیب طرح به عنوان دارایی دارنده آن تلقی خواهد شد .

طرح صنعتی دارای اعتبار باعث ایجاد ریسک های کمتر محصول ثبت شده، کم تر شدن هزینه مصرف کنندگان آن در زمانتهیه محصولات ، از طرفی دیگر طرح های صنعتی به دلیل تاثیر بر زندگی دارای اهمیت بسیاری در بین اشخاص خواهند بود .

هدف اصلی یک طرح صنعتی شناساندن یک کالا از نظر کیفیت و ویژگی های منحصر آن می باشد که بدین ترتیب با مرغوبیت کالا بتوانید رقبا را پشت سر بگذارید .

اداره ثبت طرح صنعتی

این سازمان یک نوع سازمان دولتی به حساب می اید که وظیفه اصلی ان صادر کردن تایدیه ثبت اختراع و حمایت های جزایی ان ها می باشد. مخترع برای ثبت اختراع خود باید لاول در خواست خود را با کمک متخصصان ثبت اختراع گر اوری کرده و آن رابه صورت حضوری یا غیر حضوری به اداره ثبت اختراع ارائه داده و برای انجام امور مربویط به ثبت اختراع از یک وکیل رسمی استفاده نمایند.

مرجع دریافت اظهارنامه ثبت طرح صنعتی

درحقوق ایران مرجع قانونی برای تسلیم اظهارنامه اداره مالکیت صنعتی سازمان ثبت اسناد و املاک کشور است. در ماده 52 قانون جدید ثبت اختراعات آمده است:

« تصدی امور مربوط به مالکیت صنعتی و همچنین نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در سازمان جهانی مالکیت معنوی و اتحادیه های مربوط به کنوانسیون های ذی ربط به عهده سازمان ثبت اسناد و املاک کشور است.

ثبت کلیه موضوعات مالکیت صنعتی، اعم از اختراع، علامت، علامت جمعی، طرح صنعتی نیز توسط اداره مالکیت صنعتی سازمان ثبت اسناد و املاک کشور انجام می شود.در مواردی که مراجع دیگر به موجب قانون اقدام به بررسی و ثبت می نمایند، در صورتی از حمایت ها و امتیازات مذکور در این قانون بهره مند می شوند که حسب مورد مالکیت یا اختراع آن ها در اداره مالکیت صنعتی به ثبت رسیده باشد».

طبق بند 4ماده یک آئین نامه اجرایی قانون مذکور، مرجع ثبت مالکیت صنعتی، اداره کل مالکیت صنعتی سازمان ثبت اسناد و املاک کشور است و اداره کل مالکیت صنعتی در تهران تشکیل می شود. با توجه به مستفاد از ماده 59 قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری که مقرر داشته است:«رسیدگی به اختلافات ناشی از اجراء این قانون و آئین نامه اجرایی آن در صلاحیت شعبه یا شعب خاصی از دادگاه های عمومی تهران می باشد».

طرح صنعتی یعنی چی ؟

طرح کلمه ای است عربی و در لغت معنای متعددی دارد.از جمله این که، طرح در مفهوم اسمی آن به معنای نقشه، نقاشی، صورت، پیکر و در معنای مصدری آن به معنی گرده تصویری را کشیدن، نقشه اولی چیزی را کشیدن، عرضه کردن، نقاشی کردن، گستردن، پهن کردن، افکندن و معانی دیگر آمده است. صنعتی کلمه ای است عربی فارسی که به معنای منسوب به صنعت، امور صنعتی و مربوط به ساخت یا فابریک استعمال شده است.

اصطلاح صنعتی از معنای لغوی آن فاصله چندانی ندارد و به معنای نقوش و ترسیمات دو بعدی جدید ناشی از خطوط، رنگ ها و یا هر گونه شکل سه بعدی ابداعی حاصل از خطوط یا رنگ ها است که در ساخت کالا و تولیدات صنعتی مبنا و الگوی کار قرار گرفته و براساس طراحی به عمل آمده محصولاتی ساخته و عرضه می گردد و آن ها را از تولیدات مشابه متمایز می کند.

با توجه به گستردگی موضوعات طرح های صنعتی و آثار حقوقی آن ها شاید به دست آوردن تعریف جامع و مانع از آن، چندان آسان نباشد و از طرف دیگر طرح صنعتی هم جنبه هنری دارد و هم می تواند جنبه فنی داشته باشد که خود منشاء آثار گوناگون عملی و قضایی یا حقوقی است.

انواع طرح صنعتی

یکی از معیارهای اساسی طرح های صنعتی، را می توان طرح های تزیینی دانست که شامل ویژگی های مربوط به شکل و ساختار و مواد اولیه به کار رفته در یک کالا می باشد و معمولاً به ابعاد ظاهری کالا مربوطه و چون عنصر چشم گیر بودن از جمله مهم ترین شروط ماهوی آن می باشد از آن به طرح های تزئینی یا زیبایی شناختی نیز تعبیر شده است.
طرح های صنعتی را می توان به به شرح ذیل احصاء کرد :

• مبلمان و عناصر دکوراسیون
• لوازم خانگی و آشپزخانه
• وسایل حمل نقل
• تجهیزات پزشکی، علمی و آزمایشگاهی
• وسایل برقی و الکترونیک
• کفش، کیف و لباس
• وسایل و تجهیزات صنعتی و کشاورزی
• تجهیزات نظامی و انتظامی
• وسایل بهداشتی و آرایشی زینت آلات
• تجهیزات ورزشی
• محصولات گروه سرگرمی و اسباب بازی
• واسط کاربری فضاهای مجازی
• ابزار آلات هنری و موسیقی
• نوشت ابزار
• بسته بندی

امکان دارد بعضی از محصولات شناخته شده در هیچ یک از گروه های بالا جای نگیرد و بعضی نیز ممکن است به بیش از یک دسته متعلق باشند. برای درک این موضوع می توان گفت طراحی ساعت های مچی به طور مشخص متعلق به هیچ کدام از گروه های معرفی شده نیست که دراین مدل دسته بندی ها، اندیشه و تفکر و ایده طراح صنعتی محدود نمی شود و تنها برای روشن کردن بعضی از زمینه های مشخص و ایده آل مطرح شده است.

ثبت طرح صنعتی و مالکیت فکری

از لحاظ ماهیتی طرح صنعتی و اختراع با یکدیگر تفاوت دارند. اختراع به معنای خلق وسیله جدید صنعتی می باشد که تا کنون وجود نداشته است ولی طرح صنعتی به منظور خلق اشکال ابتکاری می باشد که قادر است در زمینه های گوناگون صنعتی و یا غیر صنعتی کاربرد داشته باشد.

از سویی ثبت اختراع با ثبت طرح صنعتی متفاوت می باشند و دارای تفاوت های حقوقی و ثبتی می باشند که باید به آن ها توجه شود.

در طراحی انواع طرح های صنعتی به مواردی چون زیبا بودن و جذاب بودن طرح توجه می شود اما در اختراع بعد فنی و کارایی وسیله اهمیت دارد و به موردی چون کارا بودن شئی اختراع شده برای مصرف توجه ویژه ای می شود.

برای درک بهتر این موضوع به چند مثال در این زمینه می پردازیم. در مواردی مانند ساخت و اختراع ماشین آلات باید مواردی چون سرعت و مصرف سوخت توجه شود. در صورتی که در طراحی یک محصول به شکل و زیبایی محصول توجه ویژه ای می شود.

مدت زمان حمایت از طرح صنعتی

زمان اعتبار ثبت طرح صنعتی پنج سال از تاریخ تحویل اظهارنامه ثبت آن می باشد. این مدت را میتوان برای دو دوره پنج ساله پی در پی دیگر بعداز از پرداخت هزینه مرتبط تمدید نمود، بطور کلی حداکثر 15 سال حمایت از ثبت طرح صنعتی ایجاد می گردد.

بعد از پایان مهلت استفاده از طرح صنعتی مهلت زمانی 6 ماهه جهت تمدید و پرداخت هزینه های ثبت طرح صنعتی و نیز پرداختی های مربوط به طرح به دارنده طرح ارائه می شود که باید از سوی دارنده طرح پرداخت شود.

هر نوع مجوز به همراه مدارک های مربوطه باید به صورت مجزا و در قالب کتبی به اداره ثبت طرح صنعتی فرستاده شود. برای تمدید و یا ثبت طرح صنعتی باید ضوابط و قوانین وضع شده را به صورت قانونی انجام داد.

مدارک مورد نیاز جهت ثبت طرح صنعتی

• مدارك شناسایی متقاضی و طرح؛ اعم از کپی شناسنامه و کارت ملی برابر اصل شده جهت اشخاص حقیقی و آگهی تاسیس و آخرین تغییرات جهت اشخاص حقوقی به صورت صریح و روشن.
• مدارك نمایندگی، در حالتی كه تقاضا توسط شخص نماینده قانونی مطرح گردد مثل مجتمع ثبتی ایلیا با برند تجاری ثبت ایلیا؛
• چنانچه طرح صنعتی دارای دو بعد باشد، پنج نمونه از شكل یا تصویر گرافیكی یا پنج نمونه از طرح مراسم به عنوان مثال ارائه می شود؛
• چنانچه طرح صنعتی دارای سه بعد باشد، پنج نمونه از شكل یا تصویر گرافیكی یا پنج نمونه از طرح مراسم از همه جوانب طرح؛
• مراجع ثبتی طرحی سه بعدی را به صورت ماکت طرح اصلی به همراه اظهارنامه طرح خواستار شده که این طرح ارائه شده باید در اندازه 20در 20 ارائه گردد و وزنی بالغ بر حداکثر 2 کیلو را داشته باشند و در ساختار تولد آن ها از مواد غیرقابل فساد و دارای دوام زیاد استفاده شود.یا تصویر گرافیکی طرح ترسیم شده جهت صادر شدن آگهی الزام قانونی دارد.
•  درخواست كتبی و اسکن شده و نیز درج آن در پرونده الکترونیکی طرح در سایت و نیز به تأخیر انداختن انتشار آگهی ثبت طرح صنعتی و تعیین مدت حیات آن.
• درخواست كتبی اسکن طرح و درج آن در پرونده الکترونیکی که با عدم ذكر اسم طراح همراه بوده، در زمانی که خود طراح نخواهد اسم او در ثبت طرح آورده شود
• ارائه رسید مربوط به پرداخت هزینه اظهارنامه و در صورتی كه اظهارنامه شامل دو یا چند طرح صنعتی است، رسید مربوط به پرداخت هزینه های اضافی؛
•  مدارك مرتبط به حق تقدم كه می بایست مصادف با تسلیم اظهارنامه یا حداكثر ظرف 15 روز از آن تاریخ تسلیم شود.

هزینه و تعرفه ثبت طرح صنعتی

نکات مهم در هزینه های ثبت طرح صنعتی در ایران

اعتبار گواهینامه طرح صنعتی پانزده سال از تاریخ تسلیم اظهارنامه است. برای حفظ اعتبار گواهینامه، باید هزینه ای سالانه ظرف دو ماه قبل از انقضای پنج سال از تاریخ تسلیم اظهارنامه و هر پنج سال بعد از آن به همین ترتیب تا تاریخ اعتبار گواهینامه طبق جدول هزینه ها تادیه گردد والا ثبت طرح صنعتی از درجه اعتبار ساقط خواهد شد.

اگر مالک طرح صنعتی یا نماینده قانونی وی تا شش ماه پس از انقضای موعد، علاوه بر هزینه پنج سال جریمه ای معادل نصف هزینه پنج ساله طرح صنعتی را پرداخت نماید ثبت طرح صنعتی به اعتبار خود باقی خواهد ماند.

در انتها خاطر نشان می شویم که برای ثبت سریع و حرفه ای طرح صنعتی خود بهتر است با کارشناسی مجرب در این عرصه همراه باشید تا با کم ترین هزینه امور ثبتی خود را به سرانجام برسانید.

مشاوران متخصص مجتمع ثبتی ایلیا در تمام ساعات پاسخگوی سوالات حقوقی و ثبتی شما عزیزان خواهند بود. ما شما را تا رسیدن به اهدافتان همراهی خواهیم کرد.