معنی خواهان و واخواه در دعوای حقوقی چیست؟

زمانی که اشخاص دچار مشکلات حقوقی می شوند که توانایی حل و فصل آن را ندارند اقدام به شکایت در مراجع دادگاهی می کنند که دوطرف را خواهان و واخواه می نامند که در متن زیر به توضیح هرکدام و آثار آن می پردازیم تنها کافی است با ما در ادامه متن همراه باشید و در صورت پیش آمدن هر سوالی در این زمینه با کارشناسان حقوقی مجتمع ثبتی ایلیا تماس بگیرید.

خواهان در دعاوی حقوقی

خواهان شخصی هست که به طرح ادعا می پردازد به طور مثال وقتی فردی طلبی از دیگری دارد می تواند با مراجعه به دادگاه به مطالبه طلب خود بپردازد در اصطلاح حقوقی به چنین شخصی خواهان گفته می شود. خواهان با عنوان واخوانده نیز مطرح می شود.

واخواه در دعوای حقوقی

واخواه شخصی هست که در مرحله دادرسی اولیه شرکت نداشته و رای به طور غیایی صادر شده است پس از ابلاغ رای به وی او به مدت بیست روز فرصت دارد از رای غیابی واخواهی نماید در صورت واخواهی از رای غیابی به وی واخواه گفته می شود.

خواهان و واخواه در دعوای حقوقی چیست ؟

درباره توضیح این موضوع باید گفت نکته با اهمیت آنجاست که طرفین دعوا در زمان رسیدگی به پرونده شکایت، در محکمه ای با نام دادگاه، حضور پیدا کنند و دفاعیات خود را در زمینه شکایات به دادگاه ارائه کنند. اما در مواردی این چنین، خوانده یا متهم دعوا، نمی تواند در دادگاه حضور پیدا کند یا توانایی ارسال لایحه به دادگاه را نخواهد داشت. منظور از واخواه همان خواهان می باشد.

از این رو فرآیند رسیدگی به دعوا و شکایات، تعطیل پذیر نخواهد بود، در این حالت دادگاه مسئول دررسیدگی به موضوعات و حکم بوده و قرارنهایی را صادر می کند. در قانون به چنین احکامی، حکم های غیابی می گویند که بدون حضور واخواه یا متهم در دعوا صادر می شود.

قانونگذار، به منظور حمایت از حقوق افرادی که این توانایی را ندارند که در فرآیند دادرسی شرکت کنند، امکان اعتراض و واخواهی از حکم را به صورت غیابی گذاشته تا در زمان تعیینی و قانونی که پیش بینی کرده است انجام شود. انجام واخواهی نیز دارای پزوسه و فرآیند قانونی مخصوص به خود است که نسبت به سایر روش های اعتراض در دادگاه متفاوت است.

بر اساس ماده 303 قانون آیین دادرسی مدنی، حکم غیابی، تعریف شده است که بر اساس این ماده : “حکم دادگاه، حضوری است ؛ مگر این که خوانده یا وکیل یا قائم مقام یا نماینده قانونی وی، در هیچ یک از جلسات دادگاه، حاضر نشده باشد و به طور کتبی نیز دفاع نکرده باشد و یا اخطاریه، ابلاغ واقعی نشده باشد.”

ملاک تشخیص حکم غیابی از حکم حضوری خوانده و واخواه

• خوانده ، وکیل یا قائم مقام او، در هیچکدام از جلسات دادگاه، حضور نیافته باشند.
• هیچ کدام از خوانده ، وکیل یا قائم مقام او، لایحه ای هم به دادگاه نفرستاده باشند.
• اخطاریه، ابلاغ واقعی نشده باشد. به عبارت دیگر، برگه اخطاریه به خود خوانده، تحویل داده نشده باشد.

نتایج واخواهی در دادگاه در قانون

واخواهی از طرق عادی شکایت از رای دادگاه می باشد که همان طور که در بخش های قبل توضیح دادیم، واخواهی نسبت به احکام غیابی دادگاه ها انجام می گیرد. در خصوص آثار واخواهی، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

اولین و مهم ترین اثر واخواهی حقوقی و کیفری، در صورتی که دادخواست واخواهی، مورد قبول دادگاه صادر کننده رای قرار بگیرد، نقض رای می باشد. به موجب ماده 306 قانون آیین دادرسی مدنی: در صورتی که دادگاه، ادعا را موجه تشخیص داد، قرار قبول‌ دادخواست واخواهی را صادر و اجرای حکم نیز متوقف می‌ شود.

به موجب ماده 307 قانون آیین دادرسی مدنی: چنانچه محکوم علیه غایب، پس از اجرای حکم، واخواهی نماید و در رسیدگی بعدی، حکم به‌ نفع او صادر شود، خواهان، ملزم به جبران‌خسارت ناشی از اجرای حکم اولی به‌ واخواه می‌ باشد.

براساس این ماده، اگر در نتیجه واخواهی، رای صادر شده به نفع محکوم علیه رای نخستین باشد، در این حالت، خواهان باید خسارات حاصله از رای نخستین، مانند هزینه وکیل و دفاع را به نفع محکوم علیه، جبران کند.

‌بر اساس ماده 308 قانون آیین دادرسی مدنی: حکمی که پس از رسیدگی واخواهی، صادر می‌ شود، فقط نسبت به واخواه و واخوانده، موثر است و شامل کسی که واخواهی نکرده است‌، نخواهد شد، مگر این‌ که رای صادره، قابل تجزیه و تفکیک نباشد؛ که در این صورت، نسبت به کسانی که مشمول حکم غیابی بوده، ولی واخواهی نکرده‌ اند‌، نیز تسری خواهد داشت.

به موجب این ماده، رای صادره از واخواهی، اثر نسبی داشته و فقط نسبت به واخوانده و واخواه، موثر است، اما اگر رای صادره به اشخاص دیگری اثر داشته باشد و این موضوع، قابل تفکیک نباشد، به اشخاص دیگر ( سایر محکوم علیهم) نیز اثر این رای، تسری پیدا خواهد کرد.