خانم ناخدازاده
خانم صادقی
خانم ارجمند
خانم رستگار
خانم رحیمی
خانم حسینی
ثبت شرکت، گامی مهم در جهت آغاز فعالیت‌های تجاری و کسب و کار به طور رسمی است. با این حال، پس از طی مراحل ثبت و اخذ مجوزهای لازم، صاحبان شرکت ها با تکالیف قانونی متعددی از جمله پرداخت مالیات روبرو می شوند. یکی از مهمترین این مالیات ها، مالیات بر ارزش افزوده (VAT) است که در این مقاله به بررسی آن پس از ثبت شرکت می پردازیم.
مالیات بر ارزش افزوده چیست؟
این مالیات نوعی مالیات غیرمستقیم است که بر ارزش افزوده در هر مرحله از زنجیره تولید و عرضه کالا یا خدمات تعلق می‌گیرد. به عبارت دیگر، این مالیات بر تفاوت بین قیمت خرید و قیمت فروش کالا یا خدمات در هر مرحله از چرخه توزیع محاسبه می شود.
مشمولان مالیات بر ارزش افزوده
طبق قانون، کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که در ایران به فعالیت های تولیدی، توزیعی و خدماتی مشغول هستند، موظف به پرداخت این مالیات می باشند. برخی از مصادیق این فعالیت ها عبارتند از:
- تولیدکنندگان کالا: شامل اشخاصی که به تولید انواع کالاها و محصولات می‌پردازند.
- ارائه دهندگان خدمات: شامل اشخاصی که به ارائه خدمات مختلف از جمله خدمات فنی و مهندسی، حمل و نقل، آموزشی و بهداشتی می‌پردازند.
- فروشندگان: شامل اشخاصی که به خرید و فروش کالا به صورت عمده یا خرده می پردازند.
مراحل ثبت نام در نظام مالیات بر ارزش افزوده
پس از ثبت شرکت، صاحبان شرکت‌ها موظف هستند نسبت به ثبت نام در نظام مالیات بر ارزش افزوده در اداره امور مالیاتی مربوطه اقدام نمایند. برای این منظور، مدارک و مستندات لازم از جمله مدارک ثبتی شرکت، مدارک مربوط به محل فعالیت و پروانه کسب، ارائه می شود.
شرکت‌های نوپا
برخی از شرکت‌های نوپا و دانش بنیان به منظور حمایت از این گونه شرکت ها، از معافیت ها و مزایای مالیاتی از جمله معافیت یا تعویق موقت در پرداخت برخوردار هستند.
وظایف مودیان
مودیان موظف به انجام تکالیفی از جمله موارد ذیل هستند:
- صدور صورتحساب: برای کلیه کالاها و خدماتی که به فروش می‌رسانند، صورتحساب صادر کنند.
- نگهداری اسناد و مدارک: اسناد و مدارک مربوط به معاملات و فعالیت‌های خود را به مدت قانونی نگهداری نمایند.
- ارائه اظهارنامه مالیاتی: در موعد مقرر، اظهارنامه مالیاتی خود را به اداره امور مالیاتی مربوطه ارائه نمایند.
- پرداخت مالیات: در موعد مقرر، نسبت به پرداخت مالیات خود اقدام نمایند.
جرایم و تخلفات مربوطه
عدم انجام تکالیف قانونی مودیان در قبال مالیات، شامل جرایم و مجازات هایی از جمله جریمه نقدی، محکومیت به پرداخت مالیات و در برخی موارد، پلمپ محل کسب و کار می شود.
محاسبه مالیات بر ارزش افزوده
مالیات بر ارزش افزوده (VAT) بر اساس ارزش افزوده در هر مرحله از زنجیره تولید و عرضه کالا یا خدمات محاسبه می‌شود. برای محاسبه این مالیات، مراحل زیر باید انجام شود:
- محاسبه ارزش افزوده: ارزش افزوده در هر مرحله، برابر با تفاوت بین قیمت فروش و قیمت خرید کالا یا خدمات در آن مرحله است.
- ضرب ارزش افزوده در نرخ مالیات: نرخ مالیات در ایران برای اکثر کالاها و خدمات 9 درصد است.
- محاسبه مالیات بر ارزش افزوده: با ضرب ارزش افزوده در نرخ مالیات، مقدار آن به دست می‌آید.
فرمول محاسبه = نرخ مالیات ضربدر ارزش افزوده
مثال:
فرض کنید یک شرکت تولیدی، کالایی را به قیمت 1000 تومان از تامین کننده خود خریداری می‌کند و سپس آن را به قیمت 1500 تومان به فروش می‌رساند. در این مثال، ارزش افزوده 500 تومان (1500 تومان – 1000 تومان) و مالیات بر ارزش افزوده 45 تومان (500 تومان * 9%) خواهد بود.
زمان پرداخت
مودیان موظف هستند در موعدهای مقرر نسبت به پرداخت مالیات خود اقدام نمایند. این موعدها به شرح ذیل است:
- ماهانه: برای مشمولان با دوره مالی ماهانه، مالیات هر ماه تا پانزدهم ماه بعد باید به حساب اداره امور مالیاتی مربوطه واریز شود.
- فصلانه: برای مشمولان با دوره مالی فصلی، مالیات هر فصل تا پانزدهم ماه اول فصل بعد باید به حساب اداره امور مالیاتی مربوطه واریز شود.
- سالانه: برای مشمولان با دوره مالی سالانه، مالیات تا پایان تیرماه سال بعد باید به حساب اداره امور مالیاتی مربوطه واریز شود.
نحوه پرداخت
مودیان می‌توانند از طریق روش‌های مختلفی نسبت به پرداخت مالیات خود اقدام نمایند که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
- پرداخت حضوری: مراجعه به شعبه بانک یا اداره امور مالیاتی و واریز وجه به حساب مربوطه
- پرداخت اینترنتی: از طریق درگاه‌های اینترنتی پرداخت الکترونیکی مانند ساتنا و یا درگاه های پرداخت اینترنتی سازمان امور مالیاتی
- استفاده از دستگاه‌های کارتخوان: با استفاده از دستگاه‌های کارتخوان بانکی که به پایانه فروش (POS) مجهز شده‌اند.
مزایای مالیات بر ارزش افزوده
این مالیات در مقایسه با سایر انواع مالیات، از مزایای متعددی برخوردار است که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
- ایجاد عدالت مالیاتی: این مالیات را می توان به طور عادلانه بین مصرف‌کنندگان نهایی و فعالان اقتصادی در زنجیره تامین توزیع کرد.
- کاهش تمایل به فرار مالیاتی: به دلیل شفافیت و نظارت دقیق بر مراحل مختلف زنجیره تامین، تمایل به فرار مالیاتی در این نوع مالیات کمتر است.
- منبع درآمد پایدار برای دولت: این مالیات به عنوان یک منبع درآمد پایدار برای دولت محسوب می شود و وابستگی بودجه را به درآمدهای نفتی کاهش می دهد.
نتیجه‌گیری
این مالیات، یکی از مهم ترین مالیات هایی است که شرکت‌ها پس از ثبت با آن روبرو می شوند. آگاهی از قوانین و مقررات مربوط به آن و انجام تکالیف قانونی در موعد مقرر، از جمله الزامات اساسی برای فعالیت های قانونی و جلوگیری از بروز مشکلات و چالش های حقوقی و مالیاتی برای شرکت ها می باشد.
سوالات متدوال
- مالیاتی که بر ارزش افزوده دریافت می‌شود چیست و چه تفاوتی با مالیات بر درآمد دارد؟
- این مالیات در هر مرحله از زنجیره تولید و عرضه کالا یا خدمات تعلق می‌گیرد، در حالی که مالیات بر درآمد بر سود خالص فعالیت های اشخاص حقیقی و حقوقی تعلق می‌گیرد.
- نرخ مالیات بر ارزش افزوده در ایران چقدر است؟
- نرخ عمومی این مالیات در ایران 9 درصد است، اما برای برخی کالاها و خدمات مانند دارو، نان و کتاب نرخ صفر و برای برخی دیگر مانند خدمات آموزشی و بهداشتی نرخ معاف در نظر گرفته شده است.
- مهمترین تکالیف مودیان مالیات بر ارزش افزوده چه هستند؟
- صدور صورتحساب برای کلیه کالاها و خدماتی که به فروش می‌رسانند، نگهداری اسناد و مدارک، ارائه اظهارنامه مالیاتی در موعد مقرر و پرداخت مالیات در موعد مقرر.
