ثبت بین المللی اختراع

یک اختراع با سپری کردن مراحل ثبت اختراع در کشور مبدا می تواند در حوزه های بین المللی نیز ثبت شود. ما در این می خواهیم درباره ثبت بین المللی اختراع مطالبی را ارائه کنیم. تا انتهای مقاله همراه ما باشید.

راهنمای ثبت بین المللی اختراع

ثبت اختراع بین المللی یعنی اختراعی که علاوه بر کشور خود در سایر کشور ها نیز به ثبت رسیده باشد برای به ثبت رسیدنش کافی در کشور ایران ثبت و بعد از آن فرم مربوط به ثبت بین المللی اختراع را پر نمایید لازم به ذکر است که در کشورهای عضو کنوانسیون اختراع به ثبت می رسد و مابقی کشورهای که عضو کنوانسیون نیستند هیچ تعهدی نسبت به اختراع شما ندارند در واقع کشورهای عضو کنوانسیون یعنی کشورهای که متعهد شده اند از اختراع کسی که آن را به صورت بین المللی ثبت می کند حمایت کنند و آن را به رسمیت بشناسند.

به طور مثال مخترع یا متقاضی، به منظور ثبت یک اختراع در بعضی از کشورهای اروپایی و بعضی از کشورهای آسیایی و آمریکائی و غیره اقدام به تسلیم بین المللی اظهارنامه ثبت اختراع کند. در این صورت، ثبت منطقه ای مصداق ندارد هرچند ممکن است بعضی از کشورهای مورد نظر متقاضی ثبت یا مخترع، عضو کنوانسیون منطقه ای اختراع نیز باشند.

ممکن است مخترع یا متقاضی ثبت اختراع، با توجه به ضوابط مقرر در کنوانسیون پاریس مورخ 1883 میلادی و اصلاحات بعدی، که کشور متبوع وی عضو این کنوانسیون است یا این که دارای شرایط مقرر در معاهده مذکور باشد، هرچند دولت متبوع وی در کنوانسیون پاریس عضویت نداشته باشد، می تواند اظهارنامه ثبت اختراع را به یکی از کشورهای عضو کنوانسیون مزبور تسلیم کند و سپس در ظرف 12 ماه از تاریخ تسلیم اظهارنامه اولیه، اظهارنامه های اختراع جداگانه ای را تسلیم سایر کشورهای عضو قرارداد پاریس ارسال نماید و از حق تقدم پیش بینی شده در کنوانسیون پاریس استفاده کند. در این صورت با توجه به این که دولت عضو اتحادیه پاریس منحصراً دولت های منطقه خاصی نیستند، ثبت مزبور، ثبت بین المللی محسوب می گردد.

حق تقدم در بحث ثبت بین المللی اختراع

حق تقدم در بحث اختراع به این معنی است که اگر شخصی براساس ضوابط کنوانسیون پاریس، برای ثبت اختراع، اظهارنامه ای به یکی از کشورهای عضو این کنوانسیون تسلیم کند، از تاریخ ثبت اظهارنامه مزبور به مدت 12 ماه برای تسلیم اظهارنامه ثبت اختراع، در همه کشورهای عضو کنوانسیون حق اولویت دارد و در برابر سایر اشخاص حق تقدم خواهد داشت و تقاضای اشخاص دیگر متقاضی ثبت نسبت به همان موضوع یا محصول، در کشورهای مزبور پذیرفته نخواهد شد و انتشار یا افشاء موضوع اختراع در فاصله 12 ماه مهلت حق تقدم موجب سلب حق ثبت اختراع در آن کشورها  نخواهد بود.

ممکن است مخترع یا متقاضی، اظهارنامه ثبت اختراع را با توجه به معاهده همکاری ثبت اختراع، تنظیم و تسلیم اداره ثبت اختراع یا دفتر بین المللی سازمان جهانی مالکیت فکری و صنعتی نماید.

چنین اظهارنامه ای در تمامی کشورهای عضو معاهده اثر و اعتبار اظهارنامه های ملی یا منطقه ای را دارد و نیاز به تسلیم اظهارنامه های متعدد برای کشورهای عضو معاهده نخواهد داشت مشروط بر این که مخترع تبعه یکی از کشورهای عضو معاهده باشد.

نسخه ای از اظهارنامه مزبور برای کشورهای عضو معاهده که مورد نظر مخترع یا متقاضی است ارسال می گردد تا آن کشورها با توجه به قوانین ملی خود که با مفاد معاهده هماهنگی لازم به عمل آمده است، مفاد اظهارنامه را بررسی و اتخاذ تصمیم نمایند.

با این ترتیب، معاهده همکاری ثبت اختراع، یک پیمان همکاری بین المللی در زمینه ثبت اختراعات است ولی مسئول اعطای گواهی بین المللی ثبت اختراع نیست و در واقع، معاهده مزبور یک توافق بین المللی شکلی است که باعث می شود ثبت اختراع در سطح بین المللی ساده تر شود ودر این زمینه، تسهیلات بیشتری فراهم گردد.

به این معنی که ضوابط کشورهای عضو معاهده، تا حدودی یکسان و متحد الشکل شود. همان طور که اشاره شد اداره های ثبت اختراع کشورهای عضو معاهده، عهده دار بررسی اظهارنامه های ارسالی، با توجه به ضوابط و قوانین ملی خود هستند لذا ممکن است یک اظهارنامه ثبت اختراع در کشوری پذیرفته و اقدام به صدور گواهی نامه اختراع گردد یا تصمیم به رد آن گرفته شود.

در هر حال مخترع یا متقاضی تبعه کشور عضو معاهده، فقط یک اظهارنامه تنظیم و ارسال می کند و هزینه کمتری نیز متحمل می شود. همان طور که اشاره شد از جمله معاهدات بین المللی در این زمینه، معاهده همکاری ثبت اختراع مورخ 1970 است که چندین بار از جمله درسال 2001 میلادی اصلاح شده است که برای مخترعات یا متقاضیان ثبت اختراع و کشورهای مختلف جهان و ارتقای سطح دانش کارشناسان و توسعه صنایع تولید و رشد اقتصاد ملی کشورها و همکاری بیشتر بین کشورها و ارتباط یافتن آن ها با سازمان های بین المللی و تشویق مخترعان و مبتکران در رفع مشکلات فنی و تامین آرامش بیشتر به بشریت، نقش موثری ایفا خواهند کرد.

ثبت منطقه ای اختراع قبل از ثبت بین المللی اختراع

ثبت منطقه ای اختراع به این گونه است که مخترع موضوع اختراع خود را در سازمان منطقه ای که دول مختلف ضوابط و مقررات یکسانی را برای ثبت اختراع به موجب معاهده ای پذیرفته اند، به ثبت برساند. به طور مثال سازمان یا اداره اروپایی اختراع، که به موجب کنوانسیون مورخ 1973 در مونیخ آلمان به تصویب رسید به وجود آمد و از اول ژوئن 1987 میلادی این کنوانسیون لازم الاجرا گردید.

در این کنوانسیون، ضوابطی برای ثبت اختراع، مورد توافق کشورهای عضو کنوانسیون قرار گرفت. به موجب این معاهده، پذیرفته شد که نظام واحد و مشترکی در قوانین داخلی کشورهای عضو به وجود آید و اگر اختراعی در سازمان اروپایی اختراع به ثبت برسد، در کشورهای اروپایی مورد درخواست متقاضی، مورد حمایت قرار می گیرد.

به این تعبیر که ثبت چنین اختراعی به صورت ثبت منطقه ای به منزله ثبت آن در تمام کشورهای عضور کنوانسیون مونیخ است که در اظهارنامه ثبت اختراع ذکر شده است.

فایده ثبت منطقه ای اختراع این است که با تسلیم یک اظهارنامه به یک زبان و پرداخت یک هزینه و یا یک بررسی مفاد اظهارنامه و موضوع اختراع، متقاضی موفق به اخذ گواهی نامه اختراع می شود که در تمام کشورهای تعیین شده در اظهارنامه، اعتبار خواهد داشت و به منزله گواهی اختراع صادره در همه آن کشورها خواهد بود.

البته بی اعتبار شدن گواهی اختراع منطقه ای موجب سلب حمایت در همه کشورهای تعیین شده، خواهد شد.

سازمان منطقه ای ثبت اختراع در جهان

• اداره اروپایی ثبت اختراع (The Eueopean patent office)
• اداره ثبت اختراعات شورای همکاری خلیج فارس (the patent office of the gulf cooperation council)
•  سازمان منطقه ای مالکیت معنوی آفریقا (The African Regional intellectual property onganization)
• سازمان مالکیت معنوی آفریقا (The African Regional intellectual property onganization)

اختراع بین المللی ثبت شده

سازمان جهانی مالکیت فکری و معنوی «وایپو» اظهارنامه های ثبت اختراع برپایه معاهده همکاری ثبت اختراع( PCT) را دریافت و پس از بررسی های شکلی ،این گونه اظهارنامه های بین المللی و بررسی اسناد و مدارک موثر، آن ها را درصورت لزوم به زبان های انگلیسی یا فرانسه ترجمه کرده و نسخه ای از آن ها را برای کشورهای عضو معاهده و اشخاص ذی ربط ارسال خواهد کرد.

البته اقدامات دیگری نظیر انتشار اظهارنامه های بین المللی، انتشار مجله معاهده همکاری ثبت اختراع، ارائه مشورت حقوقی به ادارات مربوط در صورت درخواست، سازمان دهی و برگزاری همایش ها و دوره های آموزشی در رابطه با معاهده همکاری ثبت اختراع  (PTC)  را نیز انجام می دهد.

مخترعان یا متقاضیان ثبت اختراع با توجه به مصلحت خود و بررسی لازم در ثبت اختراع، روش مناسب را برای ثبت بین المللی انتخاب خواهد کرد.

روش ثبت اختراع در کشورهای خارجی

برای ثبت اختراع و کسب حمایت حقوقی و اختراع در کشورهای خارجی، چهار راه و اصلی وجود دارد که هر کدام دارای ویژگی و خصوصیات خاص خود هستند. در این مبحث کوشش می گردد هریک از این چهار طریق به طور خلاصه تشریح شود و مزایا و معایب به صورت جداگانه تجزیه و تحلیل شده است.

مسیر ملی

در این طریق مخترع باید اختراع خود را از حیث لزوم یا عدم لزوم ثبت مورد سنجش قرار دهد و با ارزیابی نکات مثبت و منفی پیامدهای ارائه اختراع خود به بازار کشورهای هدف تصمیم به ثبت اختراع خود در کشورهای معین نماید.

زیرا کسب و حمایت حقوقی از اختراع در کشورهای خارجی در اغلب موارد گران و دشوار است. بنابراین، تسلیم یا عدم تسلیم اختراع، تصمیمی کاملا تجاری است و باید اصولا براساس میزان احتمال کسب حمایتی انعقاد سود که از نظر تجاری برای ابداعی خاص مفید باشد و فواید چشمگیر تجاری در پی داشته باشد.

بنابراین، از آن جایی که ثبت اختراع، مخترعان ایرانی در خارج از ایران مستلزم صرف وقت و هزینه های زیاد از قبیل هزینه وکیل ثبت اختراع در اغلب کشورها) وکیل برای ثبت اختراع الزامی است، ترجمه مدارک، هزینه های رسمی و قانونی و … است، مخترع باید کشورهایی را که در آنها به حمایت قانونی نیاز دارد، دقیقة شناسایی و نسبت به انتخاب کشور هدف، اقدام نماید.

از این طریق مخترع برای ثبت اختراع و کسب حمایت حقوقی در هر کدام از کشورهای هدف باید به اداره ملی ثبت اختراع آن کشورها مراجعه نماید و اظهارنامه ثبت اختراع خود را به زبان آن کشورها ترجمه نماید و با پرداخت هزینه مربوطه، تسلیم کند.

مسیر منطقه ای

هرگاه چند کشور در یک سیستم منطقه ای ثبت اختراع عضو باشند، مخترع می تواند تقاضای ثبت و حمایت از اختراع خود را توسط تقاضانامه به اداره منطقه ای مربوطه تسلیم نماید که در این صورت و پس از طی تشریفات ثبت و پرداخت هزینه های مربوطه چنانچه اختراع ثبت گردد، حمایت از آن در قلمرو تمام کشورهای منطقه انجام خواهد شد.

در این مسیر، مخترع با تسلیم یک اظهارنامه به یک زبان و پرداخت هزینه واحد و با ذکر نام کشورهایی که تصمیم دارد اختراع خود را در آنها به ثبت برساند و طی موفقیت آمیز مراحل ثبت، مانند: بررسی شکلی، جستجو، انتشار و با توجه به نظام منطقه ای بررسی، موفق به دریافت گواهی اختراع می گردد که این گواهینامه در همه کشورهای تعیین شده در اظهارنامه معتبر خواهد بود و گویی از خود همان کشورها صادر شده است.

هم اکنون ادارات منطقه ای ثبت اختراع عبارتند از:

• سازمان مالکیت فکری در آفریقا.
• سازمان منطقه ای مالکیت فکری در آفریقا.
•  سازمان اوواسیامی اختراع.
• • اداره اروپایی ثبت اختراع.
• اداره ثبت اختراع شورای همکاری خلیج فارس.