الف تا ی مالیات بر درآمد حقوق

مالیات بر درآمد حقوق

ماده ۸۲: درآمدی که شخص حقیقی در خدمت شخص دیگری (اعم از حقیقی یا حقوقی) در قبال تسلیم نیروی کار خود بابت اشتغال در ایران بر حسب مدت یا کار انجام شده به طور نقد یا غیر نقد تحصیل می کند مالیات بر درآمد حقوق محسوب می شود.

ماده ۸۳: درآمد مشمول مالیات حقوق عبارتست از حقوق (مقرری یا مزد یا حقوق اصلی) و مزایای مربوط به شغل اعم از مستمر و غیر مستمر قبل از وضع کسور و پس از کسر معافیت های مقرر در این قانون قابل اجرا است.

حقوق و مزایای مستمر و غیر مستمر مالیات بر درآمد حقوق

• حقوق ثابت
• مزایای مستمر شغلی
• حق مقام
• کمک هزینه (مدد معاش)
• حق اولاد
• فوق العاده (بدی آب وهوا ، شغل ، مسئولیت محدود)
• حق مسکن
• حق جذب
• حق ایاب و ذهاب
• مهد کودک
• یارانه غذا
• ایاب و ذهاب
• هزینه تلفن همراه
• بن کالا

• استفاده از مسکن با اثاثه (به نرخ ۲۵٪) و مسکن بدون اثاثه (به نرخ ۲۰%) (حقوق مزایای مستمر نقدی به استثنای مزایای نقد معاف ماده ۹۱ ق.م.م، )
• استفاده از اتومبیل اختصاصی با راننده (به نرخ ۱۰٪) و بدون راننده (به نرخ ۵/) (حقوق مزایای مستمر نقدی به استثنای مزایای نقد معاف ماده ۹۱ ق.م.م، )
• مسکن واگذاری در محل کارگاه یا کارخانه جهت استفاده کارگران
• خانه های ارزان قیمت سازمانی مورد استفاده کارگران در خارج از محل کارگران یا در محل کارخانه
• خانه های سازمانی که با اجازه قانونی یا به موجب آیین نامه های خاص در اختیار ماموران کشوری گذارده می شود
• سایر مزایای غیر نقدی معادل قیمت تمام شده برای پرداخت کننده حقوق، می باشد.

 غیر مستمر

غیر مستمر نقدی ۲ – غیر مستمر

 غیر مستمر نقدی :

•  اضافه کار
•  فوق العاده ماموریت
•  وجوه پرداختی برای هزینه سفر
•  پاداش انجام کار
•  عیدی و پاداش آخر سال
•  وجوه پرداختی بابت لباس کار
•  وجوه پرداخی برای هزینه درمان و معالجه کارکنان
•  باز خرید مرخصی
•  پاداش
•  بهره وری
•  کارانه و سایر مزایای غیر مستمر که طبق مقررات استخدامی با قانون کار از طرف کارفرما به کارکنان پرداخت و با در اختیار آنان قرار داده می شود.

• خواروبار
•  لباس
•  هر گونه مزایای غیر نقدی که به پرسنل پرداخت می گردد.

معافیت مالیات بر درآمد حقوق

به استناد ماده ۸۴ ق.م.م، میزان معافیت مالیات بر درآمد سالانه مشمول مالیات حقوق از یک یا چند منبع هر ساله در قانون بودجه سنواتی مشخص می شود.

1- ضریب حقوق کارکنان دولت در آخر هر سال برای سال آتی از طرف دولت اعلام می گردد.

(2600) ضریب حقوق سالانه× 150×400= معافیت سالانه حقوق

۲ – ضریب سالانه حقوق در سال ۱۳۹۵ به مبلغ ۲۶۰۰ ریال اعلام گردیده است. بنابراین معافیت سالانه ۱۳۹۵ به مبلغ ۰۰۰ ، ۰۰۰، ۱۵۶ ریال در نظر گرفته شده است .

نرخ محاسبه مالیات مالیات بر درآمد حقوق  و مزایا

ماده ۸۵ : نرخ مالیات بر درآمد حقوق کارکنان دولتی و غیر دولتی مازاد بر مبلغ مذکور در ماده (۸۴) این قانون و تا هفت برابر آن مشمول مالیات سالانه ده درصد (%۱۰) و نسبت به مازاد آن بیست درصد (% (20

ماده ۸۶ : به استناد ماده ۸۶ ق.م.م، پرداخت کنندگان حقوق هنگام هر پرداخت یا تخصیص آن مکلف اند مالیات متعلق را طبق مقررات ماده (۸۵) این قانون محاسبه و کسر و تا پایان ماه بعد ضمن تسلیم فهرستی متضمن نام و نشانی دریافت کنندگان حقوق و میزان آن به اداره امور مالیاتی محل پرداخت و در ماههای بعد فقط تغییرات را صورت دهند .

تبصره : با حذف ماده ۱۰۴ ق.م.م، پرداخت هایی که کارفرمایان به اشخاص حقیقی غیر از کارکنان خود که مشمول پرداخت کسورات بازنشستگی یا بیمه نمی باشند، با عنوان حق المشاوره، حق حضور در جلسات، حق التدریس، حق التحقیق و حق پژوهش پرداخت می کنند، بدون رعایت معافیت موضوع ماده (۸۴) این قانون مشمول مالیات مقطوع به نرخ ده درصد (۱۰) می باشد.

کارفرمایان موظفند در موقع پرداخت یا تخصیص، مالیات متعلقه را کسر و ظرف مدت تعیین شده در ماده (۸۶) این قانون با اعلام مشخصات دریافت کنندگان مطابق فرم نمونه اعلام شده توسط سازمان امور مالیاتی کشور به اداره امور مالیاتی پرداخت کنند و در صورت تخلف، مسئول پرداخت مالیات و جرایم متعلق خواهند بود.

ماده واحده ۴۰۳۶۹ مورخ 1396/5/18 در رابطه با اصلاح تبصره ماده ۸۶ ق.م.م اصلاحی مصوب 1394/4/31که حذف و ۲ تبصره به شرح زیر به آن اضافه (اصلاح) گردیده است :

تبصره ۱- در مورد پرداخت هایی که از طرف غیر از پرداخت کننده اصلی حقوق به اشخاص حقیقی، به عمل میآید، پرداخت کنندگان مکلفند هنگام هر پرداخت، مالیات متعلق را با رعایت معافیت های قانونی مربوط به حقوق به جزء معافیت موضوع ماده (۸۴) این قانون، به نرخ مقطوع ده درصد(٪۱۰) محاسبه، کسر و حداکثر تا پایان ماه بعد با فهرستی حاوی نام و نشانی دریافت کنندگان و میزان آن به اداره امور مالیاتی محل، پرداخت کننده و در صورت تخلف، مسول پرداخت مالیات و جریمه های متعلق خواهند بود.

تبصره ۲- پرداخت های دانشگاهها، مراکز و موسسات آموزش عالی، پژوهشی و فناوری که دارای مجوز از شورای گسترش آموزش عالی وزارتخانه های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سایر موسسات آموزشی و پژوهشی قانونی دارای مجوز رسمی از وزارت های فوق الذکر می باشند، به اشخاص حقیقی اعم از کارکنان و غیر کارکنان خود در قالب حق التدریس مشمول مالیات مقطوع به نرخ ده درصد( ۱۰) و حق التحقیق، حق پژوهش و قراردادهای پژوهشی و تحقیقاتی مشمول مالیات مقطوع به نرخ پنج درصد (۵) با رعایت سایر احکام مقرر در تبصره (۱) خواهد بود.

ماده ۸۷: اضافه پرداختی بابت مالیات بر درآمد حقوق طبق مقررات این قانون مسترد خواهد شد مشروط بر این که بعد از انقضای تیرماه سال بعد تا آخر آن سال با درخواست کتبی حقوق بگیر از اداره امور مالیاتی محل سکونت مورد مطالبه قرار گیرد .

ماده ۸۸ : دریافت کنندگان حقوق از اشخاص مقیم خارج که در ایران شعبه یا نمایندگی ندارند، دریافت کننده مکلف است از تاریخ دریافت حقوق تا پایان ماه بعد مالیات حقوق را به اداره امور مالیاتی محل سکونت پرداخت و همچنین تا آخر تیر ماه سال بعد اظهارنامه مالیاتی حقوق دریافتی خود را تسلیم نماید .

ماده ۹۰: پرداخت کنندگان حقوق در صورتی که مالیات حقوق را کمتر کسر نمایند و یا پرداخت نکنند، اداره امور مالیاتی مکلف است مالیات متعلق را محاسبه و با جرایم از طریق صدور برگ تشخیص مطالبه نماید. در اینجا پرداخت کنندگان در حکم مودی محسوب می شوند .

• ماده ۹۱: معافیتها در ۱۴ بند در قانون امده که مهمترین آنها بشرح ذیل می باشد
• حقوق بازنشستگی و وظیفه و مستمری و پایان خدمت و خسارت اخراج و بازخرید خدمت و وظیفه یا
• مستمری پرداختی به وراث و حق سنوات و حقوق ایام مرخصی استفاده نشده .
• هزینه سفر و فوق العاده مسافرت مربوط به شغل .
• عیدی سالانه یا پاداش آخر سال جمعا معادل یک دوازدهم میزان معافیت مالیاتی موضوع ماده ۸۴ این قانون
• خانه های سازمانی که با اجازه قانونی یا بموجب آیین نامه های خاص در اختیار ماموران کشوری گذارده می شود .
• مزایای غیر نقدی پرداختی به کارکنان حداکثر معادل دو دوازدهم معافیت موضوع ماده ۸۴ این قانون
• درآمد حقوق پرسنل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران اعم از نظامی و انتظامی ، مشمولان قانون استخدامی وزارت اطلاعات و جانبازان انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی و آزادگان .

ماده ۹۲ : ۵۰ در صد مالیات حقوق کارکنان شاغل در مناطق کمتر توسعه یافته طبق فهرست سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور بخشوده می شود.

مثال ۱: حقوق و مزایای آقای احمدی در سال ۹۳ شامل اقلام زیر می باشد.

حقوق پایه 6,800,000ریال فوق العاده شغل 2.400.000ریال حق جذب 2.500.000 ریال فوق العاده محرومیت از تسهیلات زندگی 1.000.000 ریال معافیت سالانه ۹۳ مبلغ 120.000.000ریال و ماهانه مبنغ 10.000.000 ریال

نامبرده در ماه های دی ، بهمن ، اسفند مزایای غیر مستمر نقدی و غیر نقدی زیر را دریافت نموده است.

قبل از دی ماه هیچگونه مزایای غیر نقدی به نامبرده پرداخت نشده است. ضمنا معافیت موضوع ماده ۸۴ سالیانه مبلغ ۱۲۰ ۰۰۰ , ۰۰۰ ریال در نظر گرفته شده است .

اضافه کاری دی ماه 2.400.000 ریال مزایای غیر نقدی دی ماه 5.500.000 ریال خواروبار

اضافه کاری بهمن ماه 2.800.000ریال مزایای غیر نقدی بهمن ماه 7.000.000 ریال لباس

اضافه کاری اسفند ماه 1.500.000 ریال مزایای غیر نقدی اسفند ماه 8.500.000 ریال سکه

عیدی ۶٫۷۰۰٫۰۰۰ ریال

مطلوبست : مالیات حقوق و مزایای نامبرده در ماههای دی و بهمن و اسفند :

جواب ) مالیات دی ماه

حقوق و مزایای مستمر نقدی ماهانه

6.800.000+2,400,000+1.000.000+2,500,000=12.700.000

حقوق و مزایای مستمر نقدی سالانه 12.700.000*12=152.400.000

حقوق و مزایای مستمر نقدی مشمول مالیات پس از کسر معافیت سالانه ۹۳

152,400.000-120.000.000=32.400.000

مالیات حقوق و مزایای مستمر سالانه 32.400.000*10%=3.240.000

مالیات حقوق و مزایای مستمر ماهانه 3,240.000:12=270.000

مالیات اضافه کاری دی ماه 2.400*10%=240.000

120.000.000*2/21=20.000.000>5.500.000

معافیت ماده ۸۴ کمتر است . بنابر این ۲ / ۱۲ ) ۵ , ۵۰۰ ,

چون مزایای غیر نقدی پرداختی در دی ماه (5.500.000) از 2/12 مزایای غیرنقدی پرداختی در دی ماه مشمول مالیات نمی شود .

مالیات دی ماه 270.000+280.000=550.000

جواب ) مالیات بهمن ماه :

مالیات ماهانه طبق محاسبات قبلی 3.240.000:12=270.000

مالیات اضافه کاری بهمن ماه 2.800.000*%10=280.000

۵,۵۰۰,۰۰۰ + ۷,۰۰۰,۰۰۰ = ۱۲,۵۰۰,۰۰۰۷۲۰,۰۰۰,۰۰۰

5.500.000:7.000.000=12.500.000

چون مزایای غیر نقدی پرداختی در ماه های دی و بهمن 12.500.000 از 12/2 معافیت ماده84کمتر است. بنابر این مزایای غیر نقدی پرداختی در بهمن ماه مشمول مالیات نمی شود.

مالیات بهمن ماه 270,000+280,000=550.000

جواب ) مالیات اسفند ماه :

مالیات ماهانه طبق محاسبات قبلی 3.240.000:12=270.000

مالیات اضافه کاری اسفند ماه 1.500.000*10%=150.000

مزایای غیر نقدی = 5.500.000+7.000.000+8.500.000=21.000.000

در این مقطع زمانی مزایای غیر نقدی بیشتر از قانون گردیده است پس تا 2/12 معاف و مازاد بترخ مشمول مالیات می گردد.

مبلغ ۶٫۷۰۰٫۰۰۰ ریال عیدی و پاداش با توجه به معافیت باشد مشمول مالیات نمی شود.

مالیات اسفند ماه 270.000.000+150.000+100.000=520.000

مثال ۲: آقای باقری از تاریخ 94/05/01 در شرکتی استخدام شده و ماهیانه مبلغ 8.500.000ریال حقوق پایه ، ۲٫۰۰۰٫۰۰۰ فوق العاده شغل ، 3.000.000حق اولاد دریافت می نماید.

نامبرده از اول مهر ماه به منطقه ای کمتر توسعه یافته اعزام و علاوه بر مستمری های مزبور ماهانه مبلغ ۳٫۵۰۰٫۰۰۰ ریال فوق العاده بدی و هوا دریافت می نماید. ضمنا دارای مسکن با اثاثیه متعلق به شرکت ساکن گردیده است.

در صورتیکه در پایان مهر ماه آقای باقری ۳٫۰۰۰٫۰۰۰ ریال بابت اضافه کاری و معادل 2.100.000کالای غیر نقدی دریافت نموده باشد. مطلوبست مالیات حقوق و مزایای شهریور و مهر ماه آقای باقری (معافیت موضوع ماده ۸۴، 138.000.000ریال سالانه و ماهانه مبلغ 11.500.000 ریال می باشد .

جواب ) مالیات شهریور ماه :

حقوق و مزایای مستمر نقدی ماهانه 8.500.000+2.000.000+3.000.000=13,500,00

حقوق و مزایای مستمر نقدی سالانه 13.500.000*12=162.000.000

حقوق و مزایای مستمر نقدی سالانه مشمول 162.000.000-138.000.000=2.400.000

مالیات حقوق و مزایای مستمر نقدی سالانه 24.000.000*10%=2.400.000

مالیات حقوق و مزایای مستمر نقدی ماهانه شهریور 2.400.000:12=200.000

جواب ) مالیات مهر ماه :

حقوق و مزایای مستمر نقدی ماهانه

8.500.000+2.000.000+3.000.000+35.000.000=17.000.000

حقوق و مزایای مستمر نقدی سالانه 17.000.000*12=204.000.000

حقوق و مزایای مستمر نقدی سالانه مشمول 204.000.000-138.000.000=66.000.000

معادل نقدی مسکن با اثاثیه 204.000.000*25%=51.000.000

معافیت مزایای غیر نقدی 138.000.000*2/12=23.000.000

مزایای غیر نقدی مشمول مالیات 51,000,000-23,000,000=28,000,000

مجموع حقوق و مزایای نقدی و غیر نقدی مشمول مالیات 66,000,000+28,000,000=94,000

مالیات حقوق و مزایای نقدی و غیر نقدی سالانه 94,000,000*10%=9,400,000

مالیات حقوق و مزایای نقدی و غیر نقدی ماهانه 400.000.9:12=783.000

مالیات اضافه کاری مهر ماه 3.000.000*10%=300.000

مالیات مزایای غیر نقدی غیر مستمر 100,000.2*10%=210,000

مالیات مهرماه قبل از اعمال ماده ۹۲ 783.000+300.000+210,000=1.293,000

مالیات مهرماه بعد از کسر معافیت ماده ۹۲ 293,000.1*50%=646,500

مثال 3: آقای احمدی کارمند دولت در سال ۱۳۹۵ ماهانه به میزان 60,000,000 ریال حقوق دریافت میکند و آقای اکبری کارمند شرکت خصوصی ماهانه 300,000,000ریال حقوق دریافت میکند مطلوب است نحوه محاسبه مالیات حقوق و دستمزد با قانون جدید ؟(معافیت سالانه مبلغ 156.000.000 ریال و ماهانه 13.000.000ریال می باشد .

آقای احمدی :

درآمد سالانه آقای احمدی 000,000.60

درآمد مشمول مالیات 720,000,000-156,000,000=564,000,000

مالیات سالانه آقای احمدی با نرخ ماده ۸۵ ق.م.م 56,400,000*10%=56,400,000

مالیات ماهانه آقای احمدی با نرخ ماده ۸۵ ق.م.م 000,56,400:12=4,700,000

آقای اکبری :

درآمد سالانه آقای اکبری 300,000,000*12=3,600,000,000

درآمد مشمول مالیات 3,600,000-156,000,000=3,444,000,000
درآمد با نرخ ۱۰٪ بمیزان ۷ برابر معافیت ماده ۸۵ 156,000,000*7=1,092,000,000

مالیات آقای احمدی با نرخ ماده ۸۵ ق.م.م 000.1.092.000*10%=109,200,000

مازاد در آمد به نرخ ۲۰٪ ماده ۸۵ 3,444,000,000-1,092,000,000=2,352,000,000

درآمد با نرخ ۲۰٪ مازاد برابر معافیت ماده ۸۵ 000,2,352,000*20%=470,400,000

مالیات سالانه آقای اکبری 470,400,000+109,200,000=579,600,000

مالیات ماهانه آقای اکبری : 579,600.000:12=48,300,000

مثال ۴: خانم کاظمی در شرکت تولیدی بهران بصورت قراردادی از 1396/1/1 برای یکسال استخدام شده است لذا در اسفند ماه این خانم مبلغ 30,000,000ریال حقوق و مزایا و ریال 40,000,000 ریال عیدی مبلغ 2,500,000 ریال اضافه کاری و 15,000,000 ریال باز خرید سنوات که به نامبرده پرداخت شده و مبلغ 35,500,000ریال مزایای غیر نقدی و مبلغ ۳٫۰۰۰٫۰۰۰ ریال بابت هزینه بیمه پرداختی ۷٪ این ماه به سازمان تامین اجتماعی از لیست بیمه از ایشان کسر و به سازمان تامین اجتماعی پرداخت شده است، مطلوبست محاسبه مالیات خانم کاظمی در اسفند ماه ۱۳۹۶؟

حقوق و مزایا 30,000,000

عیدی آخر سال 40,000,000 ریال که معادل مبلغ 1/12 آن بند ۱۰ ماده ۹۱ معاف می باشد .

اضافه کاری 2,500,000 ریال

بازخرید سنوات مبلغ 15,000,000ریال بند ۵ ماده ۹۱ معاف می باشد .

مزایای غیر نقدی مبلغ 35,500,000 ریال که بند ۱۳ ماده ۹۱ معادل 2/12آن معاف می باشد .

حق بیمه پرداختی مبلغ ۷٪ در لیست تامین اجتماعی کسر شده طبق ماده ۱۳۷ معاف می باشد .

72,500,000=2,500,000+30,000,000+40,000,000ریال

20,000,000=20,000,000-40,000,000ریال معافیت سالانه عیدی بند ۱۰ ماده ۹۱

300,000ریال معافیت موضوع ماده ۱۳۷ ق.م.م

20,000,000ریال معافیت ماهانه ماده ۸۶ ق.م.م

جمع معافیتها ریال 20,000,000+20,000,000+30,000,=40,300,000

3,220,000=10%*32,200,000=40,300,000-72,500,00 ریال مالیات اسفند ماه

مثال ۵: حسابدار شرکتی بابت جمع هزینه حقوق بمبلغ 70,000,000,000 ریال و مالیات متعلقة مبلغ 7,000,000,000 ,ریال را در تاریخ 1396/7/20تهیه وطی سند حسابداری در دفاتر تخصیص داه است اما اشتباها به واحد مالیاتی (از طریق سیستم اینترنت) تسلیم ننموده است و در تاریخ 1396/12/20 نسبت به پرداخت آن اقدام نموده است مطلوبست محاسبه جرائم موضوع مواد ۱۹۷ و ۱۹۹ ق.م.م ؟

جریمه موضوع ماده ۱۹۷ بمیزان ۲٪ عدم بموقع تسلیم لیست بنابراین

=1,400,000,000ریال جریمه موضوع ماده ۱۹۷ ق.م.م

جریمه موضوع ماده 199 ق.م.م ۱۰٪ مبلغ مالیات و به ازای هرماه دیر پرداخت آن 2/5 ٪ بنابراین

700,000,000=10%=70,000,000 ریال جریمه ۱۰ ماده ۱۶۹ ق.م.م

875,000,000=2/5%=*5*7 ریال جریمه موضوع ماده ۱۹۹ ق.م.م

کل جریمه 2,975,000,000=875,000.000+700,000,000+1,400,000,000ریال

• ١ – مبنای اضافه کاری کدامست؟

برای محسابه اضافه کاری در شرکتها عبارست از : در قانون کار هر کارگر موظف است به ۴۴ ساعت انجام کار در هر هفته که یک روز آن جمعه نیز حق استراحت دارد. یعنی کار نمی کند در روز جمعه ولی حقوقش را می گیرد. پس برای محاسبه خواهیم داشت .

۴۴ساعت تقسیم بر ۶ روز کاری برابر است با 33/7 ساعت و میزان کار کرد طبق قانون کار در هر روز برابر است با 33/7برای ۳۰ روز که ضرب آن می شود ۲۲۰ ساعت در ماه بدست می آید .

برای محاسبه مبلغ اضافه کاری یا نرخ هر ساعت اضافه کاری بشرح ذیل محاسبه می گردد :

نرخ هر ساعت حقوق ماهانه حقوق بگیر را از تقسیم حقوق ماهانه اش بر ۲۲۰ ساعت و با اضافه نمودن ۴۰٪ به آن نرخ هر ساعت اضافه کاری در ساعات اضافه کاری ضرب می شود. بنابر این اضافه کاری ماهانه حقوق بگیر برابر است با حقوق پایه تقسیم بر ۲۲۰ ضربدر ۱۴۰ % ضربدر تعداد ساعت اضافه کاری . بنابر این اگر در تستها ۱۷۶ یا ۱۹۲ یا ۲۲۰ ساعت یا هیچکدام آمده باشد پاسخ صحیح ۲۲۰ ساعت صحیح می باشد . ”

• ۲ – پایه سنواتی و ” حق سنواتی ” چیست؟

حق سنوات بعنوان پاداش پایان کار به آن دسته از کارگرانی داده می شود که سابقه یک ساله کاری دارند. اما پایه سنوات برای کارگاههای است که طرح طبقه بندی مشاغل داشته که پایه سنوات به حداقل حقوق آنها اضافه می شود.

بنابر این پایه سنواتی را میتوان بخش حمایتی برای جبران حداقل دستمزد، توسط شورای عالی کار، تصویب و ابلاغ می شود. را بعنوان بخشی از حقوق پایه دانست و فرق اساسی آن با ” مزایای پایان کار داشته که اکثر کارگران این دو معنی را به اشتباه برداشت می کنند. و حق سنوات در گذشته بصورت یکجا پرداخت می شد ، اما در چند سال اخیر بخاطر کارگران موقت یکساله ، در پایان هرسال پرداخت می شود .

• ٣ – ثبت هزینه حقوق در حسابداری :

هزینه حقوق ( جمع حقوق و مزایا ( بد *****

23%بیمه کارفرما بد *****

خالص حقوق و دستمزد بس ****

۳۰٪حق بیمه ( سزمان امین اجتماعی (بس ****

مالیات حقوق سازمان امور مالیاتی بس ****